Beiusrwydd

Pennir lefel beiusrwydd trwy bwyso a mesur holl ffactorau'r digwyddiad. Lle mae nodweddion yn bresennol sy'n dod o dan wahanol lefelau beiusrwydd, dylech gydbwyso'r nodweddion hyn gan roi pwysau priodol i ffactorau perthnasol i gyrraedd asesiad teg o beiusrwydd y troseddwr.

A – Euogrwydd uchel

• Meddu ar wrthrych â llafn

• Meddu ar arf hynod beryglus

• Trosedd wedi’i hysgogi gan, neu’n dangos gelyniaeth yn seiliedig ar unrhyw un o’r nodweddion canlynol neu ragdybiaethau am y dioddefwr: crefydd, hil, anabledd, cyfeiriadedd rhywiol neu hunaniaeth drawsryweddol

B – Euogrwydd canolig

• Meddu ar arf (heblaw am wrthrych â llafn neu arf hynod beryglus) – wedi’i ddefnyddio i fygwth neu achosi ofn

C – Euogrwydd is

• Meddu ar arf (heblaw am wrthrych â llafn neu arf hynod beryglus) – heb ei ddefnyddio i fygwth nac achosi ofn

​

Niwed

Niwed 1

• Niwed seicolegol difrifol a/neu effaith sylweddol ar y dioddefwr

• Bygythiad difrifol tuag at aelod o staff

• Bygythiad a wnaed mewn ardal gaeedig

• Bygythiad a wnaed yng ngŵydd disgyblion bregus neu iau

Niwed 2

• Bygythiad anuniongyrchol ar lafar tuag at aelod o staff neu ddisgybl

• Niwed sy’n disgyn rhwng categorïau 1 a 3 oherwydd:

  • bod ffactorau’n bresennol yn 1 a 3 sy’n cydbwyso ei gilydd a/neu

  • bod y niwed yn disgyn rhwng y ffactorau a ddisgrifir yn 1 a 3

Niwed 3

• Peth niwed seicolegol a/neu effaith sylweddol ar y dioddefwr

• Dim bygythiad difrifol tuag at aelod o staff

• Ni wnaed unrhyw fygythiad uniongyrchol i ddefnyddio’r gwrthrych neu’r arf

​​

​

​

​

​

​

​

​

Cam 2 – Man cychwyn ac ystod categori

 

​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

​

​

​

 

Ar ôl pennu'r categori, dylech ddefnyddio'r mannau cychwyn cyfatebol i gyrraedd gwaharddiad o fewn yr ystod categorïau isod. Mae'r man cychwyn yn berthnasol i bob troseddwr waeth beth fo'u hamgylchiadau personol neu waharddiadau blaenorol.Yr ysgolion sydd i benderfynu faint o ddiwrnodau gwahardd a wasanaethir yn allanol ac yn fewnol o fewn pob categori.

​

​

Cam 3 – Cymryd i ystyriaeth ffactorau gwaethygu a lliniaru

Gallai'r ysgol ystyried unrhyw addasiad ar gyfer unrhyw ffactorau gwaethygu neu liniaru. Isod mae rhestr anghyflawn o elfennau ffeithiol ychwanegol sy'n darparu cyd-destun y drosedd a ffactorau'n ymwneud â'r troseddwr.

 

Nodwch a ddylai unrhyw gyfuniad o'r rhain, neu ffactorau perthnasol eraill, arwain at addasiad ar i fyny neu i lawr o fan cychwyn y camau cosbol.

 

Ffactorsdifrifoldeb cynyddol (Ffactorau Gwaethygu)

 

• Troseddau blaenorol, o ystyried y..

  • natur trosedd a'i berthnasedd i'r drosedd gyfredol hon; a 

  • amser a aeth heibio ers y drosedd flaenorol

• Bygythiad llafar o niwed i aelod o staff

• Yn yr ysgol neu tra mewn gwisg ysgol

• Ym mhresenoldeb eraill, yn enwedig plant llai neu'r cyhoedd

• Cymryd rhan arweiniol mewn grŵp mawr

• Methiant i gydymffurfio â sancsiynau blaenorol yr ysgol

• Ymdrechion i guddio neu anfodlon cyfaddef i'r drosedd 

• Persistent 

• Enw da yr ysgol

​

Ffactorau sy'n lleihau difrifoldeb neu'n adlewyrchu lliniaru personol

• Dim troseddau tebyg blaenorol neu ddim troseddau perthnasol neu ddiweddar

• Edifeirwch

• Cymeriad da a/neu ymddygiad rhagorol

• Digwyddiad ynysig

• Oedran a/neu ddiffyg aeddfedrwydd

• Anawsterau dysgu

• Amgylchiadau teuluol

Diogeludylid ystyried materion ar wahân ac nid ydynt o reidrwydd yn ffactorau lliniarol.

​

Cam 4 – Addasu man cychwyn ac ystod categori

​

Wedi cymryd i ystyriaeth yr holl waethygu a ffactorau lliniarol addasu man cychwyn fel y tybir ffit orau.