Beiusrwydd

Pennir lefel beiusrwydd trwy bwyso a mesur holl ffactorau'r digwyddiad. Lle mae nodweddion yn bresennol sy'n dod o dan wahanol lefelau beiusrwydd, dylech gydbwyso'r nodweddion hyn gan roi pwysau priodol i ffactorau perthnasol i gyrraedd asesiad teg o feiusrwydd y troseddwr.

A – Beiusrwydd uchel

• Gradd sylweddol o gynllunio neu ragfwriad

• Dioddefwr yn amlwg yn agored i niwed oherwydd oedran, nodweddion personol neu amgylchiadau

• Defnydd o arf neu arf cyfatebol*

• Rôl arweiniol mewn gweithgaredd grŵp

• Ymosodiad hir/parhaus

B – Beiusrwydd canolig

• Dim arf yn cael ei ddefnyddio

• Rôl lai mewn gweithgaredd grŵp

• Digwyddiad yn disgyn rhwng Niwed 1 neu 3

C – Beiusrwydd llai

• Dim arf yn cael ei ddefnyddio

• Hunan amddiffyn yn ormodol

• Ymosodiad byrbwyll/digymell a byrhoedlog

• Wedi cael bwlio parhaus neu gam-drin geiriol

Niwed

Niwed 1

• Anaf corfforol difrifol neu niwed seicolegol difrifol a/neu effaith sylweddol ar y dioddefwr

Niwed 2

• Bygythiad llafar i aelod o staff

• Niwed yn disgyn rhwng categorïau 1 a 3

Niwed 3

• Rhyw lefel o anaf corfforol neu niwed seicolegol gydag effaith gyfyngedig ar y dioddefwr

​

Cam 2 - Man cychwyn ac ystod categori

​

​

​

​

 

​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

​

​

Ar ôl pennu'r categori, dylech ddefnyddio'r mannau cychwyn cyfatebol i gyrraedd gwaharddiad o fewn yr ystod categorïau isod. Mae'r man cychwyn yn berthnasol i bob troseddwr waeth beth fo'u hamgylchiadau personol neu waharddiadau blaenorol. Yr ysgol sydd i benderfynu faint o ddiwrnodau gwahardd a wasanaethir yn allanol ac yn fewnol o fewn pob categori.

 

 

Cam 3 –Cymryd i ystyriaeth ffactorau Gwaethygu a Lliniaru

Gallai'r ysgol ystyried unrhyw addasiad ar gyfer unrhyw ffactorau gwaethygu neu liniaru. Isod mae rhestr anghyflawn o elfennau ffeithiol ychwanegol sy'n darparu cyd-destun y drosedd a ffactorau'n ymwneud â'r troseddwr.

 

Nodwch a ddylai unrhyw gyfuniad o'r rhain, neu ffactorau perthnasol eraill, arwain at addasiad ar i fyny neu i lawr o fan cychwyn y camau cosbol.

Ffactorsdifrifoldeb cynyddol (Ffactorau Gwaethygu)

• Troseddau blaenorol, o ystyried y..

a) natur trosedd a'i berthnasedd i'r drosedd gyfredol hon; a 

b) yr amser a aeth heibio ers y drosedd flaenorol

• Bygythiad llafar o niwed i aelod o staff

• Yn yr ysgol neu tra mewn gwisg ysgol

• Ym mhresenoldeb eraill, yn enwedig plant llai neu'r cyhoedd

• Cymryd rhan arweiniol mewn grŵp mawr

• Methiant i gydymffurfio â sancsiynau blaenorol yr ysgol

• Ymdrechion i guddio neu anfodlon cyfaddef i'r drosedd 

 

Ffactorau sy'n lleihau difrifoldeb neu'n adlewyrchu lliniaru personol

• Dim troseddau tebyg blaenorol neu ddim troseddau perthnasol neu ddiweddar

• Edifeirwch

• Cymeriad da a/neu ymddygiad rhagorol

• Digwyddiad ynysig

• Oedran a/neu ddiffyg aeddfedrwydd

• Anawsterau dysgu

• Amgylchiadau teuluol

Dylid ystyried materion diogelu ar wahân ac nid ydynt o reidrwydd yn ffactorau lliniarol.

​

​Cam 4 – Addasu man cychwyn ac ystod categori

​

Wedi cymryd i ystyriaeth yr holl waethygu a ffactorau lliniarol addasu man cychwyn fel y tybir ffit orau.

​