Rhestr Wirio Hanfodol

Canllaw Cam Wrth Gam i Bennaethion: Gwahardd Disgybl – o’r Penderfyniad i’r Apêl

 

Cam 1: Penderfynu Gwahardd

Cyn penderfynu gwahardd disgybl:

1. A yw’n ddifrifol? – Dim ond os yw’r disgybl wedi torri rheolau ymddygiad yn ddifrifol, ac os byddai gadael iddynt aros yn niweidiol i eraill, y dylid eu gwahardd.

2. Casglu tystiolaeth – Dylid cynnal ymchwiliad teg a chymhwyso’r egwyddor ‘tebygolrwydd’ (hynny yw, a yw’n fwy tebygol nag yn annhebygol iddo ddigwydd?).

3. Ystyried amgylchiadau lliniarol – Gweler y rhestr yn y Canllawiau Cosbi ar gyfer unrhyw faterion arbennig i’w hystyried.

4. Cofnodi popeth – Cadwch gofnodion ysgrifenedig, gan gynnwys dyddiadau, datganiadau llofnodedig, a’r rheswm dros y penderfyniad.

 

Ni ddylid defnyddio gwaharddiad ar gyfer pethau bach fel torri rheolau gwisg, peidio â dod â gwaith cartref, neu berfformiad ysgol gwael.

 

Cam 2: Hysbysu’r Disgybl a’r Rhiant/Gofalwr

Hysbyswch y person perthnasol yn syth:

1. Yn gyntaf dros y ffôn, wedyn mewn llythyr o fewn un diwrnod ysgol.

Dylai’r llythyr gynnwys:

• Math a hyd y gwaharddiad (tymor sefydlog neu barhaol).

• Y rhesymau dros y penderfyniad.

• Hawl i siarad gyda’r Pwyllgor Disgyblaeth.

• Trefniadau ar gyfer gwaith i’w wneud gartref.

• Gwahoddiad i gyfarfod ailsefydlu (os yw’n waharddiad tymor sefydlog).

• Manylion cyswllt swyddog yr Awdurdod Lleol ac opsiynau apelio (os yw’n waharddiad parhaol).

 

Cam 3: Hysbysu’r Pwyllgor Disgyblaeth a’r Awdurdod Lleol

O fewn un diwrnod ysgol, rhowch wybod i:

1. Bwyllgor Disgyblaeth y corff llywodraethu.

2. Yr Awdurdod Lleol (a hefyd yr awdurdod lleol cartref os nad yw’r disgybl yn byw yn eich ardal chi).

 

Dylai’r wybodaeth gynnwys: enw’r disgybl, oedran, statws ADY/CRhA, os yw mewn gofal, math o waharddiad a’r cod (e.e. ymosodiad corfforol, hiliaeth, cyffuriau).

 

Cam 4: Adolygiad gan y Pwyllgor Disgyblaeth

​

Mae’n rhaid i’r Pwyllgor Disgyblaeth gynnal cyfarfod:

1. O fewn 6–15 diwrnod ysgol ar gyfer gwaharddiad parhaol neu os yw cyfnodau tymor sefydlog yn ychwanegu at fwy na 15 diwrnod.

2. Rhwng diwrnod 6–50 os yw’r cyfnod dros 5 diwrnod ac mae’r rhiant wedi gofyn am gyfarfod.

​​

Pwy i’w wahodd: y disgybl a’r rhiant/gofalwr, y pennaeth, ac un o swyddogion yr awdurdod lleol.

Byddant yn gwrando ar dystiolaeth ac yn penderfynu a ddylai’r disgybl ddychwelyd i’r ysgol ai peidio.

 

Cam 5: Apêl i Banel Annibynnol (os caiff y gwaharddiad parhaol ei gadarnhau)

Os yw’r Pwyllgor Disgyblaeth yn cadarnhau’r gwaharddiad parhaol:

1. Mae gan rieni a disgyblion 15 diwrnod ysgol i apelio i’r Panel Apêl Annibynnol.

Mae’n rhaid i’r Awdurdod Lleol:

1. Drefnu’r panel o fewn 15 diwrnod ysgol i dderbyn yr apêl.

Gall y panel:

1. Cadarnhau’r gwaharddiad.

2. Gorchymyn y disgybl i ddychwelyd.

3. Penderfynu bod y disgybl yn haeddu dychwelyd ond nad yw’n ymarferol (gyda rheswm clir).

 

Cam 6: Ar ôl y Gwrandawiad Apêl

1. Mae penderfyniad y panel yn derfynol ac yn rhwymol.

2. Mae’n rhaid i’r Awdurdod Lleol drefnu addysg amser llawn o fewn 15 diwrnod os caiff y gwaharddiad ei gadarnhau.

3. Os yw’r disgybl i ddychwelyd, rhaid i’r pennaeth ei dderbyn yn ôl ar y dyddiad a bennwyd.

Gall rhieni/gofalwyr gwyno i:

1. Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru – am gamweinyddu.

2. Adolygiad Barnwrol – os yw’r penderfyniad yn anghyfreithlon.

3. Gweinidogion Cymru – dim ond am gamgymeriadau mewn trefn gan y pwyllgor disgyblaeth.

 

Cam 7: Ailsefydlu a Chynllunio Ar Ôl Gwaharddiad

Hyd yn oed cyn i’r apêl ddod i ben:

1. Rhaid trefnu a marcio gwaith o’r diwrnod cyntaf.

2. Rhaid trefnu cyfarfod ailsefydlu (yn statudol ar gyfer 6+ diwrnod o waharddiad mewn ysgolion uwchradd).

 

Gweithio gyda’r Awdurdod Lleol i:

1. Asesu anghenion y disgybl.

2. Datblygu Rhaglen Gymorth Bersonol (PSP) neu gynllun ailsefydlu.

3. Dewis y lleoliad addysg nesaf.

4. Blaenoriaethu dychwelyd i addysg brif ffrwd lle bo’n bosibl.