Beiusrwydd

 

 

Pennir y lefel o feiusrwydd drwy bwyso a mesur holl ffactorau’r digwyddiad. Lle mae nodweddion yn bresennol sy’n disgyn o dan wahanol lefelau o feiusrwydd, dylech gydbwyso’r nodweddion hyn i gyrraedd asesiad teg o feiusrwydd y troseddwr. 

 

A – Beiusrwydd uchel

 

• Rôl arweiniol lle mae cyflawni trosedd yn rhan o weithgaredd grŵp

• Natur soffistigedig y drosedd/cynllunio arwyddocaol

• Defnydd arwyddocaol o fygythiad neu rym

• Effaith arwyddocaol ar les meddyliol ac emosiynol

• Gweithredu parhaus dros gyfnod hir

• Trosedd a ysgogir gan, neu sy'n dangos, gelyniaeth yn seiliedig ar unrhyw un o'r nodweddion canlynol neu nodweddion tybiedig y dioddefwr: oedran, rhyw, anabledd, cyfeiriadedd rhywiol neu hunaniaeth drawsryweddol

B – Beiusrwydd canolig

• Rhywfaint o gynllunio

• Profwyd bod yr ymddygiad yn ymateb i ddigwyddiad arall neu'n cweryla

• Ymddygiad wedi’i brofi i fod mewn ymateb i ddigwyddiad neu ffrae arall

• Achosion eraill sy’n disgyn rhwng categori A a C

C – Llai o feiusrwydd

• Ychydig neu ddim cynllunio; trosedd wedi’i chyflawni ar ergyd heb lawer o dystiolaeth o ymddygiad parhaus

• Aelod o grŵp a dim tystiolaeth i awgrymu rôl arweiniol wrth gyflawni’r drosedd

• Cyfrifoldeb y disgybl wedi’i leihau’n sylweddol gan anabledd dysgu

• Ynghlwm drwy orfodaeth, brawychiad neu ecsbloetio.

• Lleihawyd cyfrifoldeb troseddwr yn sylweddol oherwydd anabledd dysgu

• Mae ymddygiad yn annhebygol o achosi ofn neu drallod sylweddol

Niwed

Asesir niwed gan gyfeiriad at unrhyw niwed ychwanegol arwyddocaol a ddioddefir gan y dioddefwr. 

Niwed 1​

• Trallod difrifol iawn a achoswyd i'r dioddefwr

• Niwed seicolegol ac emosiynol sylweddol a achosir i'r dioddefwr

Niwed 2

• Peth niwed seicolegol a achosir i'r dioddefwr

• Bygythiadau llafar wedi’u gwneud yn uniongyrchol i’r dioddefwr

• Niwed yn disgyn rhwng categori 1 a 3

Niwed 3

• Bygythiadau llafar wedi’u gwneud drwy ail barti

• Ychydig o effaith ar les personol y dioddefwr

• Ychydig o drallod wedi’i achosi

 

Cam 2- Man cychwyn ac ystod categori

​

​

​

​

​

 

​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

Ar ôl pennu'r categori, dylech ddefnyddio'r mannau cychwyn cyfatebol i gyrraedd gwaharddiad o fewn yr ystod categorïau isod. Mae'r man cychwyn yn berthnasol i bob troseddwr waeth beth fo'u hamgylchiadau personol neu waharddiadau blaenorol.Yr ysgol sydd i benderfynu faint o ddiwrnodau gwahardd a wasanaethir yn allanol ac yn fewnol o fewn pob categori.

​

Cam 3 – Cymryd i ystyriaeth ffactorau gwaethygol neu liniaru

Gall yr ysgol ystyried unrhyw addasiad ar gyfer unrhyw ffactorau gwaethygol neu liniaru. Isod mae rhestr nad yw’n gynhwysfawr o elfennau’n ddibynnol ar gyd-destun y drosedd a ffactorau’n ymwneud â’r troseddwr. 

 

Adnabod a ddylai unrhyw gyfuniad o’r rhain, neu ffactorau perthnasol eraill, arwain at addasiad i fyny neu i lawr oddi wrth bwynt cychwyn gweithredu cosbol. 

Ffactorsdifrifoldeb cynyddol (Ffactorau Gwaethygu)

 

• Mae gan y troseddwr ddigwyddiadau blaenorol perthnasol o natur debyg

• Roedd y dioddefwr yn arbennig o agored i niwed

• Roedd deunydd arbennig o dreisgar neu sarhaus yn rhan o'r aflonyddu

• Effaith emosiynol a seicolegol difrifol ar y dioddefwr

​

Ffactorau sy'n lleihau difrifoldeb neu'n adlewyrchu lliniaru personol

• Dim digwyddiadau tebyg blaenorol neu ddim digwyddiadau perthnasol/diweddar

• Edifeirwch

• Cymeriad da ac/neu ymddygiad enghreifftiol

• Anghenion Dysgu Ychwanegol

• Amgylchiadau teulu

• Cymeriad da a/neu ymddygiad rhagorol

• Digwyddiad ynysig

• Anawsterau dysgu

Dylid ystyried materion diogelu ar wahân ac nid ydynt o reidrwydd yn ffactorau lliniarol.

​

Cam 4 – Addasu man cychwyn ac ystod categori

​

Wedi cymryd i ystyriaeth yr holl waethygu a ffactorau lliniarol addasu man cychwyn fel y tybir ffit orau.